امروزه مدیریت و مصرف بهینهی انرژی، هم زمان با بهرهبرداری از امكانات رفاهی در ساختمانهای تجاری، اداری، مسكونی و به طور خاص ساختمانهای چندمنظوره از مهمترین ضروریات است. با بهرهگیری از سیستم مدیریت هوشمند ساختمان (BMS) كنترل تجهیزات الكتریكی و مكانیكی ساختمان به جای مدیریت توسط افراد، با استفاده از سیستم های هوشمند و یكپارچه انجام میشود. در این نوشتار، ضمن تعریف ساختمان هوشمند و نگاهی بر پیشینهی تاریخی آن، به معرفی سیستم مدیریت ساختمان،مزایای پیادهسازی و مهمترین کارکردها و اجزای آن در ساختمانها و مجتمعهای بزرگ امروزی خواهیم پرداخت.
سیستم مدیریت ساختمان (BMS)
سیستم مدیریت ساختمان (Building Management System) که گاهی از آن با عنوان سیستم اتوماسیون ساختمان یاد میشود، سامانهای مبتنی بر رایانه است که برای پایش و هدایت تجهیزات مکانیکی و الکتریکی داخل ساختمان (مانند تهویه، روشنایی، سیستم قدرت، سامانهی آتشنشانی، ایمنی، امنیت و …) در داخل ساختمان پیادهسازی میشود. به طور کلی، هدف از پیادهسازی سیستمهای BMS در یک ساختمان، تطبیق شرایط کارکرد اجزای گوناگون با توجه به شرایط محیطی و نیاز ساختمان در لحظه است. این سیستم میتواند با توجه به کاربری ساختمان (مسکونی، اداری، تجاری، بیمارستان و… ) طراحی و اجرا شده و بر کلیهی فعالیتهای آن اعم از باز و بستهشدن دربها، ورود و خروج افراد، سیستمهای روشنایی، سیستمهای تهویهی مطبوع، پنجره و پردهی اتاقها، تجهیزات دیداری-شنیداری و … نظارت و مدیریت داشته باشد.
سیستم مدیریت ساختمان شامل دو بخش نرمافزار و سختافزار است؛ سختافزارها معمولاً به صورت اختصاصی به وسیلهی میکروکنترلرها پیادهسازی میشوند و نرمافزارها نیز ممکن است به صورت اختصاصی برای سیستم نوشته شوند. در برخی از سیستمها، از نرمافزارهای کنترل و مانیتورینگ برای کنترل و نظارت بر عملکرد بخشهای گوناگون استفاده میشود. اجزای اصلی این سیستم عبارتاند از: کنترلکنندهی مرکزی؛ کنترلکنندهی محلی؛ کنترلکنندهی اینترنتی و حسگرها (سنسورها). با بهکارگیری انواع حسگرها در درون و بیرون ساختمان و با پیادهسازی یک سیستم واحد، میتوان به صورت لحظهای هدایت تمام شرایط رفاهی و امنیتی را در اختیار داشت و از آنها در جهت دستیابی به شرایط ایدهآل بهره گرفت. برای این منظور، نیاز به تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری خاصی است که با گردآوری اطلاعات محیطی و انتقال دادهها به سیستم مرکزی، روند مدیریت ساختمان را بهینه کند.
خانه هوشمند شرکت آزو الکتریک هراز
مزایای هوشمندسازی و پیادهسازی سیستم مدیریت ساختمان
با اینکه پیادهسازی سیستم مدیریت ساختمان سبب افزایش هزینههای ساخت ساختمان میشود، میزان صرفهجویی در هزینههای جاری ساختمان ناشی از اجرای این سیستم، میتواند در مدتی کوتاه هزینههای اولیه را جبران کند و بهعلاوه سطح بالاتری از رفاه و آسایش را برای کاربران ساختمان (ساکنان، مهمانان و مدیران) به همراه داشته باشد. همچنین سیستمهای مدیریت ساختمان از قابلیت کنترلپذیری بالایی برخوردار بوده و با اجرای ساختار مناسب، کنترل اجزای مختلف آن از سرتاسر دنیا امکانپذیر است. با تعریف سطوح دسترسی مختلف میتوان قابلیت کنترلپذیری اجزای گوناگون را سطحبندی نمود تا امکان اِعمال برخی تغییرات تنها برای کاربران مجاز و در صورت واردنمودنِ رمز عبورِ تعریفشده میسر باشد.
به طور کلی، عموم مزایا و نتایج بهرهبرداری از BMS را میتوان به شرح زیر برشمرد:
- فراهمآوردن سطح رفاهی بالا برای مجموعهی کاربران ساختمان (ساکنان، مهمانان، مدیران و کارکنان)
- بهرهبرداری بهینه از تجهیزات و افزایش عمر مفید آنها و کاهش چشمگیر هزینههای مربوط به نگهداری و تعمیرات
- ارائهی سیستم کنترل هوشمند با قابلیت برنامهریزی زمانی عملکرد
- حذف خطای اپراتوری به دلیل کنترل توسط رایانه
- بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف انرژی
- قابلیت مانیتورینگ و کنترل تمام نقاطِ تحت کنترل از طریق یک رایانهی شخصی یا گوشی تلفن هوشمند از طریق اینترنت
- یکپارچهسازی مدیریت تأسیسات و سیستمهای گوناگون در ساختمان و در نتیجه، عملکرد هماهنگ همهی تجهیزات
- قابلیت دریافت گزارشهای آماری از عملکرد همهی تجهیزات به منظور بهینهسازی مصرف